Günümüzden sadece birkaç yıl sonra kendi kendini sürebilen ve iyi huylu robot taksiler, kanunlara uymayan asabi sürücüler ile aynı yolları paylaşacaklar. İşte bu durum, robot taksileri geliştiren kişileri uykusuz bırakmaya yetiyor.
Kendi kendini sürebilen bir araba, hız limitini aşmayacak şekilde programlanabilir. İnsanlar ise sıklıkla hız limitlerini 15 ila 25 kilometreye kadar aşıyorlar. Ayrıca bölgeden bölgeye değişen trafik alışkanlıkları da mevcut ve insanlar bu kurallara da kolaylıkla adapte olabiliyorlar.
Los Angeles ve diğer yerlerde, örneğin “Kaliforniyalı Duruşu” kuralı vardır. Burada sürücüler, eğer herhangi birisi geçmiyorsa dur işaretine uymak zorunda değildirler. Güneybatı Pensilvanya’da ise “Pittsburgh Dönüşü” adı verilen kuralda ise trafik lambası yeşile döndüğünde o sırada size doğru gelen arabanın sola dönmesine izin verebilirsiniz. Aynı şey Boston’da da olur. Ann Arbor yakınlarında sabah ve akşam işe gidiş ve geliş saatlerinde sürücüler, sola dönüşün yasak olduğu çift çizgili şeridi geçerek ana yola çıkış yapıyorlar.
Carnegie Mellon Üniversitesi’nde bilgisayar mühendisliği profesörü olan Raj Rajkumar, bu tip örneklerin sınırsız olduğunu ve insanların kuralları nerede, ne zaman ve ne kadar çiğneyebileceklerini bildiklerine dikkat çekiyor.
Her ne kadar kendi kendini sürebilen arabaların önümüzdeki üç ila beş yıllık dönemde sadece sınırlı alanlarda yolcu ya da kargo taşımacılığı yapacak olsa da, uzmanlar robot taksilerin insanlar tarafından kullanılan araçlarla aynı oranda kabul görmesinin çok daha uzun zaman alacağını düşünüyor. Bunun temel sebebi programcıların insanların araba kullanırkenki davranışlarını anlamaları ve bunu bilgisayar programı olarak kodlayabilmeleri gerekiyor. Ayrıca bir arabaya tüm bunları öğretebilmek için inanılmaz yüksek miktarda verinin işlenebilmesi gerekiyor ve bunu yapabilecek tek şey de çok sayıda süper bilgisayarın bir arada kullanılabilmesi. Tüm bu teknolojilerin kullanımı ne yazık ki günümüzde oldukça pahalı.
Duke Üniversitesi’nin İnsanlar ve Otonomi Laboratuvarı direktörü Missy Cummings, konu ile ilgili olarak “Sürücüsüz arabalar kurallara oldukça bağlıdır ve bu arabalar halk arasında bilinen uygulamaları anlayamıyorlar.” açıklamasında bulundu.
Sürücü kuralları ve yolların durumu dünya çapında ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Avrupa şehirlerindeki dar ve kalabalık sokaklardan Beijing’in devasa trafik sıkışıklıklarında ortaya çıkan anarşiye, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de lüks arabaların kötü işaretlenmiş yollarda ve sıkışık şeritlerde aynı yolu bisikletlerle, kaykaylarla, kamyonlarla ve hatta kimi zaman inekler ya da fillerle paylaşmasına kadar çok farklı trafik kültürü mevcut.
Tüm bunların yanı sıra bir de agresif insanlar mevcut. Bu kişiler trafikte hatalı sollama, makas atma, kırmızı ışıkta geçme, yayaya yol vermeme gibi pek çok kural ihlalini gerçekleştiriyor. Örneğin Hindistan’da sürücüler, trafik çizgileri ne kadar belirgin olursa olsun diledikleri gibi şerit değiştirebiliyorlar.
Tesla gibi bazı arabalarda bulunan ve arabanın otomatik olarak durmasını sağlayan fren sistemleri bile bazı sürücüler tarafından test edilmeye başladı bile. Karşısından Tesla marka bir araba geldiğini gören kimi düşüncesiz sürücüler, arabalarını doğrudan Tesla’nın önüne sürerek onun durup durmayacağını kendilerince test etmiş oluyorlar.
Toyota’nın otonom arabalar birimi sözcüsü John Hanson, “İnsanların salaklığını ya da teknoloji ile oyun oynamak isteyen birinin davranışlarını programlamak gerçekten zordur.” sözlerine yer verirken, Intel’in otomatik sürücü çözümleri başkan yardımcısı Kathy Winter ise 2030’dan önce arabaların da tıpkı insanlar gibi görebileceklerinden ve düşünebileceklerinden emin.
Sürücülere yardımcı olacak sensörlerle dolu arabalar günümüzde yol işaretleri, şerit çizgileri ve sürücülerin araba kullanma davranış biçimleri hakkında bilgi toplamaya başladılar bile. Winter, otomotiv ve otonom sistemler üreten teknoloji şirketlerinin bu bilgiyi devasa veritabanları altında toplayacaklarını düşünüyor.
“Intel ve diğer şirketler tarafından geliştirilen yapay zeka sistemleri bir süre sonra bu veriyi analiz edebilecek ve tıpkı insanlar gibi karar verebilecek güce ulaşabilir.”
Programcılar, bir gün arabaların Beijing’in trafiğinde bile gidebileceğinden emin ancak bu arabalar trafiğe ilk çıktıklarında fiyatları hiç şüphesiz pahalı olacaktır. Çinli yetkililerin de bu teknolojinin Çin yollarında gidebilecek kadar güvenilir olduğuna inanması ve bunun sonucunda da arabaların yollarda tek başlarına gitmelerine onay vermesi için bir on yıl ya da daha fazlası daha gerekebilir.
Intel’den Winter, tümüyle otonom arabaların bir buçuk saatlik bir sürüş sonucunda dört terabaytlık bir veriyi toplayabilmesi, işlemesi ve analiz etesi gerektiğine inanıyor. Bu süre, ortalama bir sürücünün her gün direksiyon başında geçirdiği süreyi gösteriyor. Bu veri, 1.2 milyon fotoğraf ya da 2.000 saatlik bir filme eşdeğer. Bu tip bir veriyi işleyebilecek bilgisayarların günümüzdeki fiyatı araç başına 100.000 doları buluyor ancak daha fazla araba üretildikçe bu bilgisayarların fiyatı da önemli oranda düşecektir.
Gelecekte bir gün otonom araçlara toplumda herkesin bildiği ancak adı konulmamış kuralların da kodlanması mümkün olacaktır. Bu sayede bu araçlar şerit değiştirmenin yasak olduğu yollarda bile gerektiğinde şerit değiştirebilecek ya da boş bir şerite geçiş yapabilmek için gerektiğinde hız limitini aşabilecektir. Günümüzde çeşitli firmalar bazı otonom araçların deneme sürüşleri üzerinde araçların bu kararları kendi kendine verebilmelerini sağladı bile. Şimdilik bu araçlar, üzerlerinde ve test alanlarında bulunan alıcılardan faydalanıyorlar ancak önümüzdeki dönemde yol üzerindeki otonom araçların birbirleri ile iletişim kurabilmeleri de planlanıyor.
Tüm bu gelişmelere rağmen bazı uzmanlar, arabaların asla insanlar gibi düşünemeyeceklerinden emin.
Kaynak: Techlife dergisi, Sayı: 13 Mayıs 2017, Sayfa: 16-23
