Evli olmayan kişiler, evli arkadaşlarının gün geçtikçe ne kadar çekilmez ve sıkıcı kişilere dönüşmelerini hayretle izliyorlar. Peki bu gerçekten doğru mu?
“Bugünlerde neden otuzlu yaşlarda ve evlenmemiş çok sayıda kadın var, Bridget?” – Bridget Jones’un Günlüğü filmindeki akşam yemeği partisi sahnesi kendilerini evli arkadaşlarıyla dolu bir odada yalnız başına bulmuş herkese tanıdık gelecektir.
Psikologlar her ne kadar evlenmenin insanların kendilerine olan güvenlerini arttırdığı mı yoksa kendilerini beğenmiş insanların mı evlenmeye daha yatkın olduğu sorusuna henüz bir cevap verememiş olsalar da araştırmalar, bir ilişkiye bağlı olmanın ve hayatımızın geri kalanını bir kişiye adamanın insanların kişilikleri üzerinde iyi ya da kötü yönde bir etkisi olduğunu gösteriyor… ta ki ölüm bizi ayırana kadar.
Bunun böyle olduğu aslında mantıksız değil – ne de olsa kendinizi bir kişiye herkesin önünde adamak sadakati ve ileri görüşlü olmayı gerektirir. Ayrıca kimileri için bu tip bir birlikteliğin kendi hayatlarında önemli değişiklikler yapacağı anlamına geliyor. Her Allah’ın günü aynı kişiyle aynı evde yaşamanın da belli bir miktar sabır ve diplomasi yeteneği gerektirdiğini de unutmamak gerek.
Kendini beğenmiş çiftler dikkat: Yüzükleri taktıktan sonra hayatınızdan memnuniyetiniz bir süreliğine artsa da evlendikten bir yıl kadar sonra evlilik öncesi seviyelerine geriliyor (Görsel: Alamy)
Evliliğin insanların karakterleri üzerinde ne tür bir etkisi olursa olsun bu konunun araştırmacıların bir numaralı önceliği olacağını düşünürsünüz – ne de olsa her yıl milyonlarca insan birbirleri ile evleniyor.
Ancak işin aslı öyle değil zira bu konuda yapılan araştırmalar son derecede sınırlı. Muhtemelen bu konuda yapılmış en iyi kanıt, son günlerde Almanya’da yapılan bir araştırmanın detaylarında yatıyor. Araştırmacılar, dört yıllık bir süreçte neredeyse 15.000 kişinin evlilik sonrası kişilikleri üzerinde gözlenen değişiklikleri mercek altına aldı.
Görünüşe göre Bridget Jones gibi bekâr kişiler gerçekten çok daha eğlenceli birer karaktere sahip (Görsel: Alamy)
Araştırmanın süresi boyunca katılımcıların 664’ünün evlendiğine dikkat çekelim. Bu sayede Münster Üniversitesi’nde görevli Jule Specht ve çalışma arkadaşları bu kişilerin karakterleri üzerindeki değişiklikleri analiz etme ve analiz sonuçlarını evlenmeyen çiftlerle karşılaştırma olanağına kavuşmuş oldu. Araştırmacılar, evlenen çiftlerin dışa dönüklük özelliklerinin yanı sıra yeni deneyimlere açıklık oranlarında evli olmayan kişilere oranla azalma gözlemlediler.
Bu değişiklik her ne kadar oldukça belirgin olmasa da bekarların, arkadaşlarının evlendikten sonra daha sıkıcı birer kişi olduklarına yönelik yakınmalarını destekler nitelikte.
Sanılanın aksine evli çiftler zaman ilerledikçe birbirlerinin kişiliklerini kopyalamıyorlar (Görsel: Getty Images)
Bu değişiklik, en azından kadınlar için, Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan ve 2000 yılında yayımlanan çok daha küçük çaplı bir araştırma tarafından da destekleniyor. Bu araştırmada araştırmacılar, 2.000’in üzerinde orta yaşlı katılımcının kişiliklerini altı ila dokuz yıllık bir süre zarfında inceledi.
Bu süre içerisinde kadınların 20’si evlenirken 29’u boşandı. Evlenenlere kıyasla boşanan kişilerde dışa dönüklük ve yeniliklere açık olma özelliklerinde artış gözlendi. Buna karşın yeni evlenen erkekler, boşanmış akranlarıyla karşılaştırıldığında sorumluluk ve duygusal dengesizlik bakımından iyileşme gösterdiler.
Evli erkekler arasında sorumluluk duygusu sezgisel görünüyor. Evli (veya uzun süredir bir ilişki içerisinde) olan herkes, evlilik gemisini ayakta tutabilmenin özel bir yetenek gerektirdiğini bilecektir. Elbette evlilik bu becerilerin gelişmesine de yardımcı olacaktır. İşte tüm bunlar, bu yıl yayımlanan bir başka araştırmanın bulguları.
Evli erkekler her ne kadar kimi zaman kirli çamaşırlarını etrafta bıraksalar da sorumluluk sahibidirler (Görsel: iStock)
Tilburg Üniversitesi’nden Tila Pronk’un liderliğindeki bir grup Hollandalı psikolog, evlilikle birlikte gelen en önemli iki yeteneğin kendi kendini kontrol edebilme (evliliğin bozulmaması için ne kadar çok sinirlenirseniz sinirlenin dilinizi ısırabilme yeteneği) ve affedebilme (böylece partneriniz kirlilerini ortalıkta ne kadar çok kez bırakırsa bıraksın ya da komşunuzla flört ederse etsin) yeteneği olduğunu söylüyor.
Araştırmacılar yeni evlenen 199 çifti mercek altına aldı ve evliliklerini takip eden üç aylık dönemde her bir bireyin ne kadar affedici ve kendilerini kontrol altında tutabildiklerini ölçümledi. Katılımcılar daha sonra bu ölçümlemeleri evliliklerini takip eden dört yıllık dönemde kendileri yapmayı sürdürdü.
Araştırma sonuçları, katılımcıların dört yıllık sürenin sonunda affedicilik ve kendilerini kontrol edebilme konularında çok daha iyi olduğunu gösterdi. İstatistiksel olarak bakıldığında affedicilik yeteneğinde olan artış, kendi kendini kontrol edebilme yeteneğine kıyasla daha fazlaydı ancak Pronk ve ekibi, insanların kendi kendini kontrol edebilme yeteneğini arttırmaya yönelik bir programa katılan kişilerde gözlenen artışa eşit olduğuna dikkat çekti.
Psikologlar, evliliğin insanları daha kendini beğenmiş ve çekilmez kişilere dönüştürüp dönüştürmediğine henüz kesin bir cevap verebilmiş değiller (Görsel: iStock)
Peki evli çiftlerin hayatlarından son derecede mutlu oldukları izlenimini vermelerine ne demeli? Bu konu ile ilgili kanıtlar, hayattan memnuniyet oranlarının ya da evlilikten sonra mutluluğun ne kadar değiştiğinin ölçümlendiği araştırmaların sonuçlarında yatıyor. 30’lu yaşlarındaki Bridget Jones gibi bekarlar, evlendikten sonra hayattan memnun olma oranının gerçekten de arttığını duyduklarına sevineceklerdir ancak bu oran, bir yıl kadar sonra evlilik öncesi seviyelerine geri dönüyor.
Buna rağmen resmin geneli böyle olsa da bu herkes için aynı olacak anlamına gelmiyor elbette. Bizler sık sık çevremizdeki kişilerin “tam da evlenilecek adam” ya da “tam da evlenilecek kadın” olup olmadığını söyleriz. Araştırmalar da evliliğin, insanları ne kadar ve ne şekilde değiştirdiğinin, çiftlerin evlenmeden önceki karakterlerinin nasıl olduğuna bağlı olduğunu gösteriyor.
Kimileri için evlilik gerçekten de hayatlarının geri kalanında çok daha mutlu olmalarını sağlıyor. Özellikle de daha duyarlı ve içine kapanık kadınlar ile dışa dönük erkekler, evlilik sonrasında hayatlarından çok daha mutlu olduklarını söylüyorlar. Bunun sebebi muhtemelen evlendikten sonraki yaşam tarzları onların kişilikleri ile daha uyumlu olması ancak bu konu üzerine henüz bir araştırma yapılmış değil.
Evli insanlar yeniliklere daha az açık ve daha az dışa dönük olmaya eğilimli (Görsel: iStock)
Peki ya insanların evlendikten sonra birbirlerinin karakterlerini kopyalamalarına ne demeli? Özellikle de yaşlı bir evli çifti birbirlerininkine benzer kazakları giyerken gördüğünüz de siz de aynısını düşünüyor olabilirsiniz.
Ancak bu muhtemelen bir yanılsamadan ibaret, zira durum sanıldığı gibi olsaydı, daha uzun süre evli kalmış insanların partnerlerine daha fazla benzer özelliklere sahip olmalarını beklerdiniz. Ancak Michigan Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmacılar 1.200’ün üzerinde evli çiftin kişiliklerini incelediklerinde, bunun böyle olduğunu kanıtlayacak herhangi bir bulguya rastlamadılar. İşin özü birbirlerine benzer kişilik özelliklerine sahip insanların birbirleri ile evlenme ihtimallerinin daha yüksek olması.
Tüm bu bulgular ele alındığında araştırmalar, evliliğin insanların kişilikleri üzerinde düşük miktarda da olsa değişiklik yaptığı kesin.
Dr. Christian Jarrett, İngiliz Psikoloji Topluluğu’nun Research Digest blogunda yazıyor. Kendisinin bir sonraki kitabı, Personology, 2019 yılında yayımlanacak.
Kaynak: BBC Future
