Çin’in Vikipedi’si ücretsiz olacak. Çin’e özgü olacak. Vikipedi’ye rakip bir internet ansiklopedisi olacak ama ansiklopedi herkes tarafından düzenlenemeyecek. Ayrıca ansiklopedide yapacağınız aramalarda “Tiananmen Meydanı 1989” ya da “Falun Gong ruhanî grubu” hakkında bilgilere ulaşmayı da beklemeyin.
Pekin tarafından bu projede çalışmak üzere seçilen bilim insanları ve uzmanlar, ansiklopedide yer alacak olan bilgilerin sadece kendileri tarafından girilebileceğini belirtiyorlar. Bu, Çin hükümetinin internet üzerinde yer alan bilgileri kontrol altında tutmak için attığı adımların son halkası olarak gösteriliyor.
Bilim insanları, gerçek bilgiye kendilerinin sahip olduğunu ve ekibin ansiklopedide yer alacak olan bilgileri seçmek için kullanılan işlemin oldukça titiz bir şekilde ele alındığını belirtiyorlar. Bilim ve Teknoloji Tarihi Baş Editörü Zhang Baichun, grup üyeleri arasında bir görüş ayrılığı olursa komitenin bu ayrılıklara çözüm bulacağına inanıyor.
The Associated Press’e verdiği demeçte Baichun, “Elbette bilim, demokratik oylarla meydana gelmez. Diğerlerini ikna edebilmek için en ikna edici kanıtı ortaya sunmalısınız.” sözlerine yer verdi.
Bilim, edebiyat, siyaset ve tarih kategorilerindeki 300.000 bilgiyi toplama girişimi, Komünist Parti’nin merkezi propaganda birimi liderliğinde ele alınıyor. Bu birim, halkın görüşlerini Çin medyası, internet şirketleri ve yayın endüstrisinin yanı sıra eğitim sektörü üzerinden yönlendiriyor. Birim, basılı Çin Ansiklopedisi ile bilinen Çin Yayınevi Ansiklopedisi’ni bu web sitesini oluşturmak için görevlendirdi.
Çin Hükümeti, insanların diledikleri haerlere yorum bırakabildiği ve sosyal medyada protestoların fotoğraflarını gönderebildiği internet çağında halkın görüşlerini kontol etmekte zorlanıyordu, ta ki bu tip mesajlar internetten kaldırılana ya da sansür sonucu aranılamaz kılınana değin. Çin ayrıca aralarında Facebook ve Twitter gibi web sitelerinin de bulunduğu pek çok web sitesinin yanı sıra Vikipedi’nin İngilizce ve Çince sürümlerini de engelledi. Şimdilik Çin anakarasında Çince Vikipedi’ye erişim mümkün değil.
Çin Yayınevi Ansiklopedisi Kıdemli Editörü Jiang Lijun’dan geçtiğimiz hafta konu ile ilgili yapılan açıklamada, grubun politik liderler ve Komünist Parti’nin tarihinin yanı sıra, sanal gerçeklik, yapay zeka ve Avrupa Birliği gibi konularda bilgilere yer verileceği belirtildi.
İnternet üzerinde yer alacak olan bu Çince Ansiklopedi, özellikle değişmesi daha az muhtemel olan bilgilerin yanı sıra akademik değere sahip bilgilere yer verecek. Lijun sitenin aynı zamanda insanların internet üzerinde aradığı konulara da yer vereceğini belirtirken, Kültürel Devrim ve 1989 Tiananmen Meydanı baskını gibi siyasi olarak hassas konuları nasıl ele alacağı konusunda yorum yapmaktan kaçındı.
Pekin’de bulunan bağımsız bir medya analisti olan Qiao Mu, Çince Ansiklopedi’nin Vikipedi’ye kıyasla “oldukça farklı” olacağını zira siyasi tabular konusunda hassas olması gerektiğini belirtti.
Mu, “Eğer bir yayıncı Çin’de yasaklı değilse, o zaman yayıncının ya kendi kendini sansürleyerek ya da yetkililer tarafından sansürlenmeyi kabul etmesi gerekiyor” sözlerine yer verirken, ansiklopedinin hassas tarihi olaylara Çin’in resmi bakış açısını yansıtan resmi bir sürümü olacağını ve Tiananmen baskını ya da Falun Gong gibi yasaklanan dini gruplardan bahsetmeyeceğini belirtti.
Çince Ansiklopedi’nin arkasındaki yayınevi, 20.000 bilim insanı ve üniversitelerin yanı sıra araştırma enstitülerinde görev yapan uzmana ansiklopedide yer alacak bilgileri oluşturmak için ödeme yapıyor ve ansiklopedinin önümüzdeki yıl kullanıma sunulması bekleniyor. Ekip ayrıca ilgili ansiklopedinin İngilizce sürümünün de hazırlanmasının ne kadar gerekli olup olmadığı üzerine karar vermeye çalışıyor.
Jiang, merkezi San Francisco’da bulunan Vikipedi’den bir ekip ile buluştuklarını ve onların deneyimlerinden faydalandıklarını belirtti.
Vikipedi, içeriği dünya çapındaki yüz binlerce gönüllü tarafından oluşturulan bir internet ansiklopedisi. Site bünyesinde 300’e yakın dilde 40 milyonun üzerinde makale yer alıyor. Bu bilgilerden 900.000’den fazlası Çince. 5 milyonu ise İngilizce.
Jiang, Vikipedi üzerinde Çince bilgilerin yer aldığını kabul ediyor ancak bu bilgilerin bazen doğru olmayabileceğini düşünüyor. Vikipedi’nin içeriğinin kullanıcıları tarafından oluşturulduğundan sitenin kısa sürede yüksek miktarda bilgiyi içerebildiğini, kendilerinin ise kullanıcıların kendi kişisel görüşlerinin yansıtılmadığı ve doğru olmayan bilgilerin yer almadığı bir platform oluşturmayı hedeflediğini belirtiyor.
Bilim ve Teknoloji Tarihi Profesörü Zhang, hazırlanacak bu ansiklopedinin internet üzerinde yer almasının ardından başta genç okurlar olmak üzere çok daha fazla sayıda insana ulaşmayı hedeflediklerini belirtiyor.
Bilim ve teknoloji tarihine yönelik içerikleri oluşturmak için Zhang, Çin Bilim Akademisi’nin Doğal Bilimler Enstitüsü’nde konunun hem genç hem yaşlı uzmanları ile bir araya gelerek bir komite oluşturdu. Komite daha sonra ilgili konu ile ilgili en güvenilir kişinin kim olduğuna karar verecek ve o kişiden konu ile ilgili bir taslak hazırlamasını isteyecek. Enstitü’de direktör olarak görev yapan Zhang, bu kişilerin kimi zaman Çin dışından kişiler de olabileceğini belirtti.
Konunun uzmanı tarafından hazırlanan taslak önce ilgili bölümün baş editörü, ardından da komite tarafından incelenecek.
Zhang, “Eğer ortada bir görüş ayrılığı belirirse o zaman baş ve yardımcı editörler tartışmaya katılıp görüş birliğine varacaklar. Ardından yazar ile oturup anlaşmaya varacağız. Eğer anlaşamazsak o zaman başka bir yazar bulacağız.” diyerek görüş ayrılıklarının nasıl ele alınacağına açıklık getirdi.
Kaynak: Techlife News, Sayı: 6 Mayıs 2017, Sayfa: 176-183
