Geçtiğimiz sekiz yıl süresince 2009 tarihli “Avatar” filmi hakkında pek bir şey düşünmemiş ya da filmi izledikten sonra film yeniden aklınıza gelmemiş olabilir. Ancak aynı şeyi Disney için söylemek pek mümkün değil. Söylentilere göre Sihirli Krallık, sizi ve milyonlarca insanı kendisine çekecek olan bu tema parkı için yarım milyar doları gözden çıkarmış durumda.
Disney’in standartlarına göre bile bu son derecede büyük bir kumar. Büyüleyici 3 boyutlu efektleri ve standart sinema bileti fiyatının aksine daha yüksek fiyattaki sinema biletleri sayesinde film, kendisinden önceki tüm rekorları kırarak kırılması zor bir gelire ve seyirci sayısına imza attı ancak filmin popüler kültür bilinci üzerinde aynı etkiyi bıraktığını söylemek doğru olmaz. Şimdilik “Avatar” filminin devam filmleri izleyicilerle buluşmuş değil. Avatar’daki karakterlerden esinlenilerek oluşturulmuş başka herhangi bir film, televizyon dizisi, akılda kalıcı herhangi bir karakter ya da repliğin de varolduğunu söylemek doğru olmaz.
New York’ta bulunan Farmingdale Eyalet Koleji’nde görevli bir tema parkı uzmanı ve iş yönetimi profesörü olan Martin Lewison, sokakta kimsenin bir Avatar tişörtü giymediğine dikkat çekiyor ve filmin son derecede popüler olmasına rağmen onu izleyicisine bağlayan herhangi bir duygusal öğenin olmadığını da sözlerine ekliyor.
Kültürel bir yer
Ama tema parkları oldukça büyük bir endüstri ve Disney, resmi adı “Pandora: Avatar Dünyası” olan Avatar Şehri’nden oldukça umutlu. Geçtiğimiz yılın Ekim ayında sonlanan finansal yıl içerisinde Disney’in gelirlerinin 56 milyar dolara yakın gelirinin %31’i bu ve benzeri tema parklarından elde edildi. Ancak şirketin 16 milyar dolarlık işletme kârlılığının %21’inin de bu parklardan geldiğini belirtmek gerekir.
Disney ayrıca aralarında “Yıldız Savaşları” ve Marvel’in süper kahraman karakterlerinin de yer aldığı daha yeni kültürel varlıklarını da popüler tema parkı merkezlerine dönüştürebilme kabiliyetine sahip olduğunu kanıtlamak istiyor. Bu anlamda şirketin, Universal Stüdyoları’nın 2010 yılında kapılarını açtığı ve son derecede başarılı olan Harry Potter tema parkını da yakalamaya çalıştığı söylenebilir.
Disney’den en son yapılan açıklamada şirket 1 Nisan günü sona eren finansal çeyrekte 2.39 milyar dolarlık kazanım açıkladı. Bu rakam, bir yıl önce açıklanan 2.14 milyar dolarlık kazanımlarından %11 daha fazla. Şirketin gelirleri ise 12.97 milyar dolardan 13.34 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde tema parklarından elde edilen gelir %9 artarak 4.3 milyar dolara yükseldi. İşletme kârlılığı da da aynı segment için %20 artarak 750 milyon dolara ulaştı.
Disney’in kablolu televizyon gelirleri de arttı ancak ESPN’in artan program giderleri sebebiyle işletme gelirlerinde azalma gözlendi. ESPN, yakın bir geçmişte 100 kişiyi işten çıkaracağını açıklamıştı.
Garip bir varlık
“Titanik” filminin yanı sıra gişe rekorları kıran filmleri ile tanınan ve aynı zamanda Avatar filminin de yönetmeni olan James Cameron, neredeyse ilk “Avatar” filmi yayımlandığı andan itibaren devam filmlerinden bahsediyor. Hatta bu devam filmlerinin ilki için 2010 yılından beri çalışıldığı biliniyor. Disney, filmin park haklarını 2011 yılında satın aldığında devam filminin çok geçmeden beyazperdedeki yerini alması bekleniyordu.
Ancak o dönemde Disney, Cameron’un 2013 yılında üç adet devam filmi çekeceğini açıklayacağından haberi yoktu. Yapılan ilk açıklama, ilk devam filminin 2016 yılında gösterime gireceği yönündeydi. Devam filmi daha sonra 2017 yılında, daha sonra da 2018 yılına ertelendi. Mart ayında yapılan açıklamada ise Cameron, devam filminin 2018 yılında gösterime girmeyeceğini söyledi. Nisan ayında yapılan açıklamada ise dört adet devam filminin 2020 ile 2025 yılları arasında gösterime gireceği yönünde oldu.
Bu durum, Disney’i kendi Avatar Land projesini devreye sokmaya zorladı. Avatar Land, 27 Mayıs’ta Disney’in Florida’da bulunan Hayvanlar Krallığı tema parkındaki yerini alacak. Eğer her şey yolunda giderse bu park devam filmlerini, devam filmleri de bu parkı tanıtmaya yardımcı olacak ve bu döngü son devam filmi yayına girene kadar devam edecek.
Ancak Disney, bunun tam aksi bir strateji izliyor gibi görünüyor. Şirket, tema parkını ziyaret edecek kişilere orijinal filmi hatırlayıp hatırlamadıklarına bakmaksızın Pandora’nın vahşi yaşamı, doğası ve bitki örtüsü ile büyülemeyi hedefliyor. Parkta, “Avatar” filminde bulunan karakterlere ya da olaylara yer verilmesi beklenmiyor.
Parkın tasarım ve prodüksiyon şefi Joe Rohde, bunun bir tercih olduğuna ve parkın, ziyaretçilerin Pandora’nın bir bölümünü ziyaret etmelerine imkan sağlayacağına dikkat çekiyor. Park bünyesinde mavi renkli Na’vi ırkı ya da minerallere aç olan insan ırkı arasındaki çekişmeye yer verilmiyor. Rohde’ye göre ziyaretçiler “Parkta gezerken herhangi birisine herhangi bir zamanda ne olduğuna bakmaksızın parkta kendi maceralarını deneyimleyebilecekler”.
Harry Potter’ı yenmek
Walt Disney şirketinin Avatar Land’i açmak istemesinin sebebi, Universal’ın Harry Potter’ın Sihirli Dünyası’nda yakaladığı başarının gölgesinde kalmak istemiyor oluşu. Şirketin 2019 yılında kapısını ziyaretçilere açacağı Yıldız Savaşları tema parkı da bu tehditi ciddiye aldığının bir başka göstergesi.
2015 yılında 138 milyon kişi Walt Disney’in tema parklarını ziyaret etti. Bu ziyaretçi sayısı, bir yıl önceki ziyaretçi sayısından %3 daha fazla. Universal’in tema parkları ise 45 milyon ziyaretçiyi bünyesine çekti ancak bu sayı, bir önceki yıla oranla %12’lik bir artışı gösteriyor.
Bir tema parkı danışmanlık şirketi olan Leisure Business Advisors’ın yöneticisi John Gerner, Harry Potter’ın gerek halk arasında gerekse de finansal bir başarı hikayesi olması, tema parkı endüstrisi için yeni bir çıta oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Elbette Avatar, Harry Potter’a kıyasla oldukça farklı bir marka. Harry Potter’ın, bugüne kadar 9 filmi sinemalardaki yerini aldı. Bu filmler arasında devam filmi önümüzdeki yıl gösterime girecek olan tümüyle yeni bir film serisi de bulunuyor. Tüm bunlar olurken “Avatar”ın birinci devam filmi daha henüz gösterime bile girmemiş olacak.
Bu açıdan bakıldığında tema parkları endüstrisinin altın yılı 2019 yılı olabilir. Walt Disney’ın iki yeni “Yıldız Savaşları” tema parkını Kaliforniya’daki Disneyland’de ve Florida’daki Walt Disney World’de açacak olması, Universal Stüdyoları’nın da 2020 yılında Nintendo temalı tema parklarını Florida’da ve Japonya’da açmayı planlıyor olması tüm bunların bir göstergesi niteliğinde.
Lewison, bu gelişmeleri şu sözlerle özetliyor. “Tema parkı endüstrisinde yeni bir kural oluştu. Sürekli olarak yeni parkları inşa ederseniz herkes parktaki tüm bu yenilikleri görmek isteyecektir.”
Kaynak: Techlife News dergisi, Sayı: 13 Mayıs 2017, Sayfa: 46-53
