Windows sürümlerini düşündüğünüzde hemen aklınıza Home (Ev) veya Pro sürümleri gelecektir. Her ne kadar farklı olsalar da, Windows sürümlerini birbirinden ayıran bir başka faktör daha vardır: Sistemin 32-bit veya 64-bit olup olmadığı.
32-bit ve 64-bit terimlerini daha önce duymuş olabilirsiniz, ancak bunların gerçekten ne anlama geldiğini muhtemelen bilmiyorsunuz. Şimdi bu tanımlamaların nereden geldiğine ve bilgisayar deneyiminiz için ne kast ettiklerine bir göz atalım.
Bit sayısı nasıl belirlenir?
Bilgisayarınızın mimarisinin 32 bit veya 64 bit olup olmaması bilgisayarınızın içindeki işlemciye (merkezi işlemci veya CPU olarak da bilinir) bağlıdır. Şu anda, bilgisayar işlemcilerinin çoğunluğu bu iki kategoriden birine girer. 64-bit işlemciler, 32-bit eşdeğerlerinden daha üstündür, çünkü çok daha fazla bilgiyi tutabilir ve işleyebilirler.
İkisi arasındaki farkların büyüklüğünü anlamak için, ikili sayılamayı birazcık anlamak zorundasınız. Her bir basamak için on basamağa sahip olan ondalık sistemimizin aksine, ikili yalnızca iki basamağa – 0 veya 1’e sahiptir.
Böylece 32 bitlik bir sayının 2 ^ 32 (4.294.967.296) olası adresi vardır. Tersine, 64 bitlik bir sayının 2 ^ 64 (18.446.744.073.709.551.616) olası adresi mevcuttur. Diğer bir deyişle 4 milyar baytı (yaklaşık 4 gigabayt) ~ 18 quintillion bayta (yaklaşık 18 milyar gigabayt) karşılaştırarak aradaki farkın ne derece büyük olduğunu anlayabilirsiniz.
Microsoft, Windows’u hem karşıdan yüklediğinizde hem de kurduğunuz sırada seçebileceğiniz 32 bit ve 64 bit sürümleri sağlar.
Peki bu iki Windows sürümü arasında ne fark vardır?
64 bit işlemci kullanıyorsanız bu işlemcinin gücünden tam olarak yararlanabilmek için Windows’un 64 bit sürümünü de kullanmanız gerekir. Windows’un 32 bitlik sürümleri 64 bitlik işlemcilerde de çalışır ancak 64 bitlik işlemcilerin getirdiği fazladan işlemci gücünden faydalanamazsınız. 32 bitlik işlemciler üzerinde Windows’un 64 bit sürümünü yükleyemezsiniz, ancak 64 bit Windows, 32 bit Windows için geliştirilen yazılımları desteklemektedir.
Windows’daki bu farkı farkedeceğiniz iki büyük yer var. Biri, Windows’un 32 bitlik bir sürümünün yalnızca en fazla 4 GB RAM (veya daha az) kullanabilmesidir. Bu nedenle, Windows’un 32 bit’lik bir kurulumunda 16 GB’lık RAM’ı yerleştirirseniz, aslında 4 GB’den fazlasını kullanamazsınız.
Fark yaratacak diğer yer ise Program Files klasörüdür. Windows’un 32 bitlik bir sürümünde, uygulamalar yalnızca Program Files klasörüne yüklenecektir. Ancak, 64-bit sistemlerde ek bir Program Files (x86) klasörü bulunur. Bunun nedeni, 32 bitlik bir mimari için yazılan yazılımın 64 bitlik bir sistem için yazılanından çok daha farklı olmasıdır.
Programların çalışması için DLL gibi bazı paylaşılan bilgileri kullanması gerektiği zaman doğru Program Files dizinine bakmaları gerekir. İşte bu yüzden Windows bunları ayrı tutar. Windows’ta 32-bit’e x86, 64-bit’e x64 adı verildiğini unutmayın.
Windows 3.1 gibi eski Windows sürümleri 16-bit yazılımları çalıştırıyordu. Windows’un 32 bitlik sürümleri bu eski programlarla geriye doğru uyumludur. Ancak, 64-bit bir makineniz varsa, daha eski 16-bit yazılımı çalıştıramazsınız. 64-bit işlemciye sahip bir makinede 16-bit bir yazılımı çalıştırmak için 32-bit bir işletim sistemini yüklemeniz gerekmektedir.
32-bit ve 64-bit programlar
Bazı yazılımları yüklerken yazılım geliştiricisine göre değişmekle birlikte bazen 32-bit, bazen de 64-bit bir sürümü size sunulur. Bazıları sizin bu seçimi yapmanıza izin verirken bazıları da sadece bir sürümü kullanırlar. Windows’un 64 bit sürümünü çalıştırıyorsanız, mümkünse 64 bit sürümlerini yüklemeniz önerilir.
Yazılımların x64 sürümlerinin hızı 32-bit sürümlerine oranla çok daha hızlı değildir. Bununla birlikte, artan 64-bit mimarisi güvenliğinden yararlanırlar ve x86 benzerlerinden daha istikrarlı ve verimli bir şekilde çalışabilirler.
Satıcıların indirme sayfalarındaki Sürümler (Versions ya da Editions) gibi bağlantılara göz atıp 64 bitlik bir sürümün var olup olmadığına bir bakın. 32-bit yazılım herkes için çalıştığı için çoğu yazılım geliştiricisi yazılımlarının 32-bit sürümüne bağlantı verirler. Elbette, 32-bit bir sistem kullanıyorsanız o zaman yazılımların yalnızca 32-bit sürümlerini kullanabileceksinizdir.
Hangi Windows sürümünü kullanıyorum ve 32-bit’ten 64-bit’e yükseltebilir miyim?
Windows’un 32 ve 64 bit sürümleri hakkındaki tüm ayrıntıları tartıştığımıza göre, hangi sürümü kullandığınızı öğrenmenin vakti geldi.
Bunu yapmanın birçok yolu var, ancak en kolay olanı Sistem penceresini açmaktır. Windows 8 veya Windows 10’da, Başlat düğmesine sağ tıklayın ve Sistem’i seçin. Windows 7 veya daha önceki sürümlerde, Bilgisayar’ı sağ tıklatın ve Özellikler’i seçin. Bu menüyü açmak için Windows Tuşu + Duraklat kısayolunu da kullanabilirsiniz.
Burada, Windows sürümünün Home veya Pro sürüm olup olmadığı ve bilgisayarınızla ilgili temel bilgileri göreceksiniz. Sistem türü altında Windows, işletim sisteminizin ve işlemcinizin 64 bit olup olmadığını size söyleyecektir. Yüklü RAM’ınızı burada da görebilirsiniz. 32-bit sistemde, 4 GB’ın üzerinde yüklü ise 4 GB kullanılabilir gibi bir şey yazacaktır.
İşlemciniz ve işletim sisteminin bit boyutları uyuşmalıdır, ancak öyle değilse o zaman işletim sisteminizi yükseltmeyi deneyebilirsiniz.
Ne kadar bit yeterlidir
64 bitlik bilgi işlem yeni bir standart haline geliyor ancak bilgisayar endüstrisi buraya gelene kadar zorlu bir yol katetmek zorunda kaldı. Windows XP’nin 64 bit sürümleri mevcut olsa da, uyumluluk sorunlarıyla başa çıkmak tam bir baş ağrısıydı, bu yüzden birçok kişi bunu kullanmadı. 64 bit sistemlerin kullanımı Windows 7’ye kadar çok popüler hale gelmedi ve bugün Windows 10 kullanıcılarının çoğu 64-bit sistemleri kullanır hale geldi.
CPU’lar ilk tasarlandığında o zamanlar inanılmaz derecede fazla olan 4 GB RAM, 2016’da hala kullanılabilir bir bellek miktarıdır. Ancak, bileşen fiyatları düşmeye devam ederken, ucuz makineler büyük olasılıkla daha fazla RAM ile birlikte gelmeye başlayacak ve bu en nihayetinde 32-bitlik sistemlerin sonunu getirecek.
Bunun sonucunda yazılım geliştiricileri 64-bit yazılım geliştirmeye odaklanacak ve 64-bit yazılımlar oldukça uzun bir süre kullanılacak. 64-bit sistemlerde kullanılabilecek üst RAM miktarı 2.035 petabyte olduğundan yakın bir zamanda 64-bit mimarinin emekli olmayacağını gönül rahatlığı ile söyleyebiliriz.
Windows’un hangi sürümünü kullanıyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyoruz.
Bu yazının orijinali 23 Şubat 2010 tarihinde Karl L. Gechlik tarafından yazılmıştır.
Kaynak: MakeUseOf
