Notice: add_theme_support( 'html5' ) fonksiyonu hatalı çağırıldı. Tiplerden oluşan bir dizi aktarmalısınız. Daha fazla bilgi için lütfen WordPress hata ayıklama adresine bakın. (Bu mesaj 3.6.1 sürümünde eklendi.) in /home/jackel6/kablosuzmecmua.com/wp-includes/functions.php on line 5833
GNOME Nedir? GNOME: En Popüler Linux Masaüstü Ortamına Bir Bakış

Linux‘a geçiş yapmak istiyorsunuz ve internette insanların GNOME’dan bahsettiğini duydunuz. GNOME, GNU Network Object Model Environment‘in (GNU Ağ Nesne Model Ortamı) kısaltmasıdır. Bu bilginin aslında hiç bir önemi yoktur. Önemli olan şey GNOME’un, açık kaynaklı masaüstü işletim sistemlerinin en popüler arayüzü olduğudur.

Şimdi gelin bunun ne anlama geldiğini hep birlikte öğrenelim.

GNOME Bir Masaüstü Ortamıdır

Masaüstü ortamı terimi aslında GNOME’un ekranınızda gördüğünüz şey olduğunu söylemenin teknik dildeki açıklamasıdır. İşletim sisteminin görünen yüzüdür. Uygulamalar arasında geçiş yapabilmenizi ve yeni uygulamaları açabilmenizi sağlar.

Gnome Masaüstü Ortamı

Linux üzerinde GNOME, seçebileceğiniz onlarca masaüstü ortamından sadece birisidir. Windows ve macOS üzerinde durum böyle değildir zira bu işletim sistemleri kendi masaüstü ortamları ile birlikte gelmektedir ve bunu kökünden değiştirmeniz mümkün değildir. Windows kullanıcıları “Ben Windows çekirdeği üzerinde çalışan Windows masaüstü ortamı kullanıyorum” demezler. Hayır, onlar sadece Windows kullanıyorlardır. Ancak Linux pek çok farklı katılımcının çalışmaları sayesinde oluşturulduğundan işler o kadar da basit değildir.



Muhtemelen “Linux dağıtımı” terimini daha önce duymuşsunuzdur. Bir “dağıtım”, bilgisayarınızın çalışması için gereken tüm yazılımsal parçaların toplamıdır. Ubuntu, Fedora ve openSUSE, en çok kullanılan Linux dağıtımları arasında yer almaktadır.

Her bir Linux dağıtımı bünyesinde bir masaüstü ortamı barındırır. Kimileri sadece bir adet masaüstü ortamına odaklanırken kimileri ise sizin dilediğiniz masaüstü ortamını seçebilmenizi sağlar ve genellikle bu seçimlerden birisi GNOME olur.

GNOME’un tarihi

GNOME ilk olarak 1990ların sonlarında Miguel de Icaza ve Federico Meno tarafından bir masaüstü ortamı ve onunla birlikte çalışan uygulamalar bütünü olarak geliştirildi. Bu ücretsiz yazılım projesi o dönemlerde kullanılan K Masaüstü Ortamına alternatif olarak geliştirildi. K Masaüstü Ortamı, tescilli QT bileşen araçlarını kullanırken GNOME, GTK+ araçlarını kullanmaktaydı.



QT 1999 yılında açık kaynak lisansına geçti ancak GNOME popülerliğini kazanmıştı bile. GNOME, kısa bir süre içerisinde Fedora ve Ubuntu gibi popüler dağıtımlarda öntanımı olarak kullanılan masaüstü ortamı oldu.

GNOME’un popüler olmasının ardında yatan nedenlerden birisi kullanımının kolay olmasıdır. İnsan Arayüz Kılavuzu GNOME’a 2.0 sürümünden beri rehberlik etmektedir. Bu kılavuz, tüm GNOME programlarının ortak bir kullanıcı arayüzünü kullanmasını ve bu arayüzün kullanımının kolay olmasını dikte eder.

Bu durum, mümkün olduğu kadar çok özellik barındıran diğer pek çok Linux uygulamalarına aksi bir durum oluşturur ve bu yüzden GNOME dışındaki bir masasüstü ortamını kullanan bir Linux dağıtımını ilk kez kullanmaya başlayan birisi, Windows ya da macOS işletim sistemlerine kıyasla daha çok zorlanır. GNOME’un bu alandaki önderliği, Linux’a yeni başlayan kişiler için son derecede olumlu sonuçlar doğurmuştur. Hatta pek çok alanda GNOME Masaüstü Ortamını kullanmak, Windows’u kullanmaktan çok daha kolay bir hal almaya başlamıştır.

GNOME 3.0 2011’de indirmeye açıldı ve pek çok görsel yeniliği de beraberinde getirdi. Önceki sürümlerde kullanılan araç çubuğunun yanı sıra küçült ve büyüt düğmeleri de gitmişti. Ayrı bir önizleme penceresi tüm uygulama ve pencere yönetimi görevlerini ele alıyor ve bu işlemi diğer tüm masaüstü ortamlarından farklı bir şekilde yerine getiriyordu.



GNOME nasıl çalışır?

Üst kısımda bulunan panelde Etkinlikler düğmesi, o an kullanılan uygulamanın adı, zaman ve durum belirleyicileri yer alır. Etkinlikler düğmesine basarak Etkinlikler önizlemesi açılır. Bu önizleme penceresi uygulamaları açmak ya da uygulamalar arasında geçiş yapmak için kullanılır. Burada sol kısımda bir yüzey, orta kısımda açık olan pencereleriniz ve sağ kısımda da çalışma alanlarınız yer alır.

Etkinlikler önizlemesi penceresinin üst kısmında bir arama çubuğu bulunur. Bu çubuk aracılığı ile uyglamalar, dosyalar, ayarlar üzerinde arama yapabilir, saatin kaç olduğunu görebilir ya da bazı matematik problemlerini çözebilirsiniz. Klavyenizde bulunan Super (Windows) düğmesine basarak Etkinlikler önizleme penceresine kolayca ulaşabildiğiniz gibi yine aynı düğmeye basıp, çalıştırmak istediğiniz uygulamanın adının ilk birkaç harfini girip yine klavyenizdeki Enter tuşuna basarak ilgili uygulamayı kolayca çalıştırabilirsiniz.

GNOME 3 uygulamalarında başlık çubuğu yer almaz. Başlık çubuğu yerine çeşitli düğmeler ve seçenekler yer alır. Pencerenin sağ üst köşesinde bulunan X düğmesi o pencereyi kapatmak için kullanılır. Pencereyi ekranın tamamını kaplayacak şekilde büyütebilmek için onu ekranınızın üst kısmına doğru sürüklemeniz yeterlidir. Farenizin sağ tuşuna tıklayarak pencereyi küçültebilirsiniz ancak arayüz kullanılmayan pencereleri kendi çalışma alanlarına aktarmanızı tavsiye eder.

GNOME son derecede özelleştirilebilir bir masaüstü ortamıdır ancak ilk bakışta bunu fark etmeniz kolay olmaz. extensions.gnome.org adresine giderek arayüzün pek çok özelliğini değiştirebilirsiniz. Buradan kullandığınız uzantıları yönetebilir, yazıtiplerini değiştirebilir ve GNOME özelleştirme aracını indirerek daha pek çok değişikliği yapabilirsiniz.



GNOME’un kötü yanları

GNOME animasyonları fazlasıyla kullanır. Etkinlikler önizleme penceresine geldiğinizde tüm açık pencereleriniz onların tümünü görebilmeniz için hareket eder. Bu durum bazı kullanıcılar için rahatsız edici olabilir. Diğer kullanıcılar ise bu tip animasyonların bilgisayarlarını yavaşlattığı için gereksiz olduğunu düşünür. Özellikle eski bir donanıma sahip kullanıcılar sistemlerindeki kısıtlı işlemci gücünü animasyonlar için değil, uygulamaların çalıştırılması için kullanmayı yeğler.

GNOME’un kendisine özgü arabirimi GNOME 3 ile uyumlu olmayan uygulamalarda sorun çıkarabilir. GNOME 2 yazılımları ve GTK olmayan programlar sıradan bir başlık çubuğu ile açılır bir panel içerisinde herhangi bir seçenek barındırmaz. Bu durum, uygulamaların seçeneklerinin bazı uygulamalarda panel içerisinde, bazılarında ise menü altında olması ile sonuçlandığından bazı kullanıcılar için garip bir kullanıcı deneyiminin ortaya çıkmasına neden olabilir.

GNOME Menüsü

Diğer pek çok masaüstü ortamının aksine modern GNOME arayüzü alışılagelmiş paradigmaların dışında bir arayüzdür. Kimileri bu tip bir değişikliği ilk başta aşırı görebilir.



GNOME’u kimler kullanmalıdır?

GNOME özellikle Linux’a yeni geçiş yapmış kullanıcılar için ideal bir masaüstü ortamıdır. Her ne kadar kendisine özgü olsa da bu masaüstü ortamının kullanıcı arayüzünü öğrenmek kolaydır, özellikle başka bir kullanıcı arayüzünü yıllarca kullanmış olan birisi değilseniz. Uygulamaların isimleri de karmaşık değildir. Örneğin dosya yöneticisi uygulamasının adı Dosyalar, müzik çalabileceğiniz uygulamanın adı da Müzik’tir.

GNOME kullanıcıları aynı zamanda yüksek sayıda uygulamadan da faydalanırlar. Web’de gezinmek, dosyalarınızı yönetmek, müzik dinlemek, görseller üzerinde oynama yapmak için GNOME ile birlikte gelen uygulamaları kullanabilirsiniz. Bu durum, farklı uygulamaları sisteminize kurmak için zaman harcamanızın da önüne geçmiş olur. Ayrıca uygulamaların çoğu aynı arayüze sahip olduğundan, bir uygulamada öğrendiğiniz arayüz bilgisi, diğerlerinde de kullanılabilir.

GNOME ayrıca modern ve özelleştirilebilir bir masaüstü arayüzü isteyen ancak çok da karmaşık olmayan bir masaüstü ortamı arayan Linux kullanıcıları için de idealdir.

Daha önce GNOME kullandınız mı? GNOME’un sevdiğiniz ve sevmediğiniz özellikleri nelerdir? GNOME yerine kullanmayı tercih ettiğiniz başka masaüstü ortamları nelerdir? Yorumlarınızı görmek isteriz.

Kaynak: MakeUseOf

Share.

About Author

Jack, teknoloji firmalarına danışmanlık verir ve boş zamanlarda teknoloji dünyasındaki gelişmelere adar. Kablosuz Mecmua'nın kurucusudur.